Tahmini okuma süresi: 9 dakika 42 saniye
Menopoz
Menopoz, kadınların hayatında doğal bir biyolojik sürecin önemli bir evresi olarak kabul edilir. Genellikle 45-55 yaşları arasında başlayan bu süreç, yumurtalıkların işlevini yitirmesi ve adet döngüsünün sona ermesiyle karakterizedir. Bu dönemde hormon seviyelerindeki değişiklikler, yalnızca üreme yetisinin sonlanmasına neden olmakla kalmaz, aynı zamanda fiziksel ve duygusal değişimleri de beraberinde getirir. Sıcak basmaları, uykusuzluk, ruh hali dalgalanmaları ve kemik yoğunluğunda azalma gibi belirtilerle menopoz, bazı kadınlar için zorlu bir süreç olabilir. Ancak, bu doğal dönüşüm, aynı zamanda yeni bir başlangıcın ve farklı bir yaşam temposunun kapılarını da aralar. Bu makalede, menopozun getirdiği değişiklikleri ve bu dönemi daha rahat geçirmek için yapılabilecekleri inceleyeceğiz.
Menopozun En Sık Görülen Belirtileri
Düzensiz dönemler:
Adetleriniz kısalır, uzar, ağırlaşır ve hafifler. Ara sıra adet olmamaya başlar.
Sıcak Basması:
Sıcak basmaları, yüzünüze ve vücudunuza yükselen ani, bazen yoğun ısı hisleridir. Sıcak basmalar çok rahatsız edici olabilir ancak genellikle birkaç dakika sürer. Günde birkaç kez, haftada birkaç kez veya ayda bir olabilirler.
Çoğu kişi sıcak basmalarının ani bir ısı atağı gibi tüm vücudu ama özellikle kollar, göğüs ve yüz gibi üst kısımları etkilediğini söyler. Ayrıca terleyebilir, parmaklarınızda karıncalanma hissedebilir veya kalbiniz daha hızlı atabilir. Sıcak basmalar genellikle 1 ile 5 dakika arasında sürer.
Ateş basmalarını hafifletmek için yapabileceğiniz bazı şeyler olsa da, onları tamamen durduracak hiçbir şey yoktur. Hafif, bol giysiler giymek, yatak odanızı serin tutmak, soğuk sıvılar içmek ve alkol ve kafeinden kaçınmak serin kalmanıza yardımcı olabilir.
Gece terlemeleri:
Geceleri ortaya çıkan sıcak basmalara “gece terlemesi” denir. Bazen o kadar yoğun olabilirler ki çarşaflar terden sırılsıklam olur. Sıcak basmalar çok yaygındır. Kişilerin %25’inde perimenopoz ve menopoz sırasında görülür.
Sıcak basmaları, perimenopoz ve menopozun oldukça can sıkıcı bir belirtisi olabilir. Hala neden oldukları belli değildir.
Uyku sorunları:
Uykusuzluğunuz olabilir, yani uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte zorluk çekebilirsiniz. Ayrıca sizin için normalden daha erken uyanmaya başlayabilirsiniz.
Vajinal değişiklikler:
Vajinanızı kaplayan doku daha ince, daha kuru veya daha az elastik hale gelebilir. Bu, seks sırasında kuruluk veya rahatsızlık hissetmenize neden olabilir.
İdrar veya mesane enfeksiyonları:
Daha sık idrara çıkmanız veya daha sık idrar veya mesane enfeksiyonlarınız olabilir.
Ruh hali değişiklikleri:
Hormonal değişiklikler endişe, sinirlilik veya yorgunluğa neden olabilir. Ayrıca cinsel dürtünüzü de değiştirebilir.
Kemiklerin zayıflaması:
Menopoz sırasında kemikleriniz zayıflayabilir. Çok zayıflarsa, bu menopozdan sonra osteoporoza neden olabilir. Yeterli kalsiyum ve D vitamini almak yardımcı olabilir. Haftanın çoğu günü en az 30 dakika egzersiz yapmak kemiklerinizi sağlıklı tutmanıza yardımcı olabilir.
Bazı insanlar 10 veya 12 yıla kadar uzun ve zor bir perimenopoza sahip olabilir.
Menapoza yardımcı tedaviler
- Reçeteli sıcak flaş tedavileri bu dönemi alatmanıza yardımcı olabilir.
- Hormon tedavisi, sıcak basması tedavisinde en etkili yöntemdir.
- Ayrıca, depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve klonidin (yüksek tansiyon için bir ilaç) bunları hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Araştırmalar şifalı otların, vitaminlerin, akupunkturun ve refleksolojinin sıcak basmaları hafifletmeye yardımcı olmadığını göstermiştir.
Menopoz cinsel isteğimi etkiler mi?
Evet, menopoz cinsel dürtünüzü etkileyebilir, ancak bu seks hayatınızın bittiği anlamına gelmez.
- Menopozun fiziksel ve duygusal semptomlarını yaşamak, seks için daha az arzu duymanıza neden olabilir.
- Belirtiler aynı zamanda uykunuzun kalitesini de etkileyebilir ve daha az enerjiye sahip olmanıza ve sekse daha az ilgi duymanıza neden olabilir.
- Cinsel dürtünüzü etkileyebilecek oldukça yaygın bir semptom, cinsel ilişkiyi rahatsız edici ve hatta acı verici hale getirebileceğinden vajinal kuruluktur. Vajinal kuruluk ve daha az hassasiyetiniz varsa, sekse daha az ilgi duyabilirsiniz.
- Menopoz sırasında, örneğin kaygı, üzüntü veya kayıp duyguları gibi farklı duygular hissetmek de normaldir.
Bu süreçte cinselliğe olan ilginizi kaybederseniz, belirtiler ortadan kalktığında yeniden ilgi duymaya başlayabilirsiniz.
Cinsel yaşamınızda yardımcı olabilecek bazı ipuçları:
- Seks yaparken su bazlı veya silikon bazlı kayganlaştırıcılar kullanın. Kayganlaştırıcıyı çoğu eczaneden veya çevrimiçi olarak satın alabilirsiniz.
- Daha sık seks yapın ve/veya mastürbasyon yapın. Bu, vajinanızda daha fazla kan dolaşımına neden olur ve bu da vajinal dokularınızın sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
- Pelvik taban egzersizleri yapın (Kegel egzersizleri). Bu, orgazm sırasında kullanılan kasları güçlendirebilir ve mesane sızıntılarınız varsa yardımcı olabilir.
- Reçeteli hormonal tedaviler hakkında doktorunuza danışın. Yağın yeterli olmadığını düşünüyorsanız, östrojen halkaları, haplar veya kremler kuruluğa yardımcı olabilir. Bu ürünler menopoz sırasında ve sonrasında seksten keyif almanıza yardımcı olabilir.
- Partnerinizle konuşun. Aranızdaki bağı güçlendirin.
Aslında, bazı insanlar menopozdan sonra daha fazla seks yapma arzusu duyarlar çünkü hamile kalmaktan endişe duymazlar. Bu, yeni ve farklı bir cinsel hayatın tadını çıkarmak için kendinizi daha özgür hissetmenizi sağlayabilir.
Menapozdan sonra cinsellik
Menopozdan sonra doğum kontrolünü kullanmanız gerekmese de, kendinizden veya başkalarından cinsel yolla bulaşan hastalıklara (CYBH) bulaşabileceğinizi unutmayın. Kendinizi korumak için korunma yöntemlerini kullanın ve yeni bir cinsel partnerleriniz varsa, düzenli olarak cinsel yolla bulaşan hastalıklar için test yaptırın.
Menapoza girdim, cinsel hayatım bitti mi?
Menopoz doğal bir biyolojik süreçtir. Artık hamile kalamayacağınız anlamına gelse de kesinlikle cinselliğinizin bittiği anlamına gelmez. Bu ve cinsel sağlık ve üreme sağlığı ile ilgili diğer temel konular hakkında daha fazla bilgi edinin.
Menopoz başka hangi değişiklikleri getirebilir?
Menopoz zor bir dönem olabilir. Yönetilmesi zor olabilen semptomlara ek olarak, perimenopoz ve menopoz ile aynı anda meydana gelen birçok stresli değişiklik olabilir:
- Hastalık, yaşlanma ve ölümle ilgili kaygı,
- Gelecek kaygısı, yaşlanma ve bağımsızlığı kaybetme,
- Engelli olma kaygısı,
- Aile, sosyal ve kişisel ilişkilerdeki değişiklikler,
- Kimlik veya beden imajındaki değişiklikler,
Menopozla eş zamanlı ve sosyal hayatınızı olumsuz yönde etkileyen bazı sorunlar da ortaya çıkmış olabilir ve bu durum sizi yorabilir. Böyle durumlarda sizin gibi menopoza giren ve benzer durumlarla karşılaşıp benzer şeyler hisseden diğer insanlarla paylaşımda bulunmak size iye gelebilir. Önemli olan, yalnız olmadığınızı bilmenizdir.
Menopoz sonrası belirtileri neler olur?
Postmenopoz, menopozdan sonra hayatınızdaki zamandır. 12 aydan (bir yıl) fazla bir süre adet görmediyseniz, menopoz sonrası olarak kabul edilirsiniz. Çoğu insan için, perimenopoz ve menopoz sırasında (sıcak basması ve ruh hali değişimleri gibi) birkaç yıl süren semptomların çoğu, menopoza girdiğinizde kaybolur.
Menopozdan sonra oluşabilecek veya devam edebilecek bazı şeyler şunlardır:
Vajinal kuruluk ve cinsel işlevinizdeki değişiklikler:
Vajinanız daha az kayganlık üretebilir ve vajina dokunuz daha ince ve daha az elastik hale gelebilir. Bu, vajinal seksi rahatsız edici, ağrılı hale getirebilir ve/veya biraz kanamaya neden olabilir. Cinsel dürtünüz de daha düşük olabilir ve daha sık vajinal enfeksiyonlar ve tahriş (vajinit gibi) yaşayabilirsiniz.
Reçetesiz satılan vajinal nemlendiriciler ve kayganlaştırıcılar, kuruluğu gidermeye ve seksin daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir. Ayrıca doktorunuz lokal östrojen tedavisi olarak bilinen bir östrojen hapı, krem veya vajinal halka reçete edebilir. Östrojen, vajinal astarınızı geri kazanmaya yardımcı olur ve nemi artırır.
İnkontinans ve idrar sorunları:
Pelvik dokunuzda (vajina ve üretra gibi) değişiklikler şunlara neden olabilir:
- Sık ve acil idrara çıkma ihtiyacı.
- Öksürürken, gülerken veya ağır bir şey kaldırırken idrar kaçırma (stres inkontinans olarak adlandırılır).
- İdrar yolu enfeksiyonları (idrar hastalığı).
Pelvik kaslarınızı güçlendirmek için Kegel egzersizleri yapmak ve vajinal östrojen kremleri kullanmak idrar problemlerine yardımcı olabilir.
Artan kalp krizi ve/veya felç riski:
Menopoz öncesi, yaşamınız boyunca vücudunuzun ürettiği östrojen, kalp krizlerine (kalp krizleri) ve serebrovasküler kazalara (inme) karşı korur. Menopoz sırasında ve sonrasında östrojen seviyeleriniz düştüğünde, kalp ve damar (dolaşım) sorunları riskiniz artar. Kalp hastalığı en yaygın ölüm nedenidir, bu nedenle kalbinize iyi bakmanız önemlidir.
- Düzenli egzersiz yapın,
- doğru beslenin,
- sağlıklı bir kiloyu koruyun
- ve kolesterolünüzü ve kan basıncınızı kontrol edin.
Durumunuza göre riskleri yönetmenize yardımcı olması için bir doktor veya hemşire ile konuşun.
Artan osteoporoz riski:
İnsanlar yaşlandıkça, kemikler eskisi kadar hızlı yenilenmiyor. Bu nedenle 35 yaşından sonra zamanla az miktarda kemik yoğunluğu veya kütlesi (kemik kaybı) kaybetmeniz normaldir. Bununla birlikte, bu kayıp, menopozdan sonraki ilk 4 ila 8 yıl içinde en hızlı şekilde meydana gelir, çünkü vücudunuzda artık o kadar östrojen yoktur. Bu sizi daha yüksek osteoporoz riskine sokar. Osteoporoz, sırayla, sizi bir kemiği kırma veya kırma riskine sokar.
Sizi rahatsız eden postmenopozal semptomlarınız varsa veya menopoz sırasında ve sonrasındaki risklerden endişe ediyorsanız, doktorunuzla konuşun. Sağlıklı kalmanıza ve daha iyi hissetmenize yardımcı olabilecek tedaviler mevcuttur.
Yazar: Öner Aynıoğlu