Hemoglobin Testi

Hemoglobin Testi Nedir?

Kansızlık ya da demir eksikliği gibi şikayetler ile hastaneye başvurulması durumunda ilk bakılan değerlerden bir tanesi hemoglobin olarak karşımıza çıkar. Kandaki hemogbin seviyesinin düşük olması çoğunlukla düşük oksijen seviyesi ile ilişkilendirilmektedir. Kan sayım testi sonuçlarında bulunması gereken ideal hemoglobin değer aralığı yaş ve cinsiyet gibi faktörlere göre değişiklik göstermektedir.

Hemoglobin seviyesi, bir kan testi aracılığıyla ölçülmekte olup g/dL baremiyle ifade edilmektedir. Eğer hemoglobin testi ile ölçülen değer referans aralığın altındaysa ilk şüphelenilecek şey anemi olmaktadır. Hemoglobin seviyesinin referans aralığının üstünde olması da çok nadir görülen bir kan hastalığı olan polisiteminin işaretçisi olabilir.

Kişide hemoglobin seviyesinin normal değerlerin üstünde olması birçok nedene bağlanabilir. Bu durumu ortaya çıkartan başlıca nedenler; dehidrasyon, yüksek rakımlı bölgelerde yaşamak ve sigara kullanımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu değerler, hemoglobin testi sayesinde kesin ve hızlı bir şekilde tanımlanabilir.

Hemoglobin Nedir?

Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde yer alan ve kanın vücuda oksijen taşımasını mümkün hale getiren bir maddedir. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerine rengini vermekte olup demir açısından da son derece zengin bir protein olarak bilinmektedir. Kırmızı kan hücrelerinin ana görevlerinden bir tanesi de vücudun tüm bölgelerine oksijen taşımaktır. Bu işlevi yerine getirirken de hemoglobine ihtiyaç duyarlar.

Hemoglobin Testi Hangi Amaçlar İçin Kullanılır?

Hemoglobin testi genel sağlık durumunun değerlendirilmesinde önemli bir parçadır. Testin kullanılma amaçları genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

Anemi ya da polisiteminin tedavisine vücut tarafından verilen yanıtın kontrol edilmesi
Polisitemi ya da anemi şiddetinin tespit edilmesi
Şiddetli bir anemi yaşanması durumunda kan transfüzyonuna karar verilmesi aşamasında doktor tarafından istenmektedir.

Hemoglobin Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

Hemoglobin düşüklüğü ya da hemoglobin yüksekliği belirtileri taşıyan hastalarda eğer belirtiler başka bir nedene bağlanamamışsa uzman hekim, hemoglobin testi yapılmasını talep edebilir.

Hemoglobin düşüklüğü belirtileri;

Nefes darlığı
Aşırı zayıflık, hızlı zayıflama
Baş dönmesi
Düzensiz, hızlı kalp atışı
Göğüs ve çevresinde ağrı
Soluk cilt
El ya da ayakların aşırı üşümesi

Hemoglobin yüksekliği belirtileri;

Halsizlik hissiyatı
Kaşıntı
Baş ağrısı ve baş dönmesi
Eklem bölgesinde ağrılı şişlikler
Aşırı terleme
Gözlerde beliren sararma
Ani kilo kaybı

Eğer bu belirtilerden en az üç tanesinin sizde de olduğunu düşünüyorsanız Üsküdar Özel Hürrem Hastanesi hekimlerine konu ile ilgili şikayetinizi paylaşabilir, doktorunuzun gerekli görmesi durumunda hemoglobin testinizi yaptırabilir ve tedavi sürecinizi başlatabilirsiniz.

Hemoglobin Testi Nasıl Yapılır?

Kol üzerindeki bir damardan, parmak uçlarından, el üzerinde yer alan bir damardan ya da yeni doğan bebekler için topuktan kan örneği alınarak yapılmaktadır. Kan alma işlemi yapılmadan önce kan örneği alınacak kişinin yatış ya da oturma pozisyonunda olması gereklidir. Kan alınacak noktanın sağlam bir zemine oturtulması gereklidir. Eğer kan alınacak bölge sağlam bir zemin üzerinde değilse ya da hasta ayaktaysa kan örneği alınmamalıdır. Eğer kan örneği kol üzerinde bir damardan alınacaksa dirsek bükümünün 10 – 15 cm kadar üstünden turnike bağlanmalıdır. Kan örneğinin hangi bölgeden alınacağını herhangi bir önem arz etmemektedir. Kan örneği alınırken bölgenin sterilize edilmesi hususuna da dikkat edilmesi gereklidir.

Hemoglobin Normal Değeri Kaçtır?

Hemoglobin normal değerleri sağlıklı bireyler için yaş, genetik yapı, cinsiyet, günlük yaşam alışkanlıkları gibi faktörler doğrultusunda değişiklik gösterebilmektedir. Bu nedenle herkes için aynı aralıklarda değerlendirme yapılması gibi bir durum söz konusu değildir. Hemoglobin değerleri;

Yeni doğanlarda: 13.5 ile 24 gr / dL

3 – 11 yaş aralığındaki çocuklarda: 12 – 14 gr / dL

Yetişkin erkeklerde: 13.5 – 17.5 gr / dL

Yetişkin kadınlarda: 12.5 – 15.5 gr / dL

Genel olarak hemoglobin değerinin 12 gr / dL’nin altında olması hemoglobin düşüklüğü olarak kabul edilirken 18’in üstünde değerlerde hemoglobin yüksekliğine işaret eder. 12’nin altında bir değerin ortaya çıkması ilk olarak anemi ihtimalini değerlendirmeyi beraberinde getirir. Erkeklerde 13’ün altına düşmesi de zaman zaman sorun yaratabilmektedir. Çıkan değerin referans aralığının üstünde ya da altında olması durumunda uzman hekim, kişinin özel koşullarını da göz önünde bulundurarak tedavi planı hazırlayacaktır.

Hemoglobin Düşüklüğünde Ne Yapılması Gereklidir?

Günümüzde hemoglobin ile ilgili sorunların büyük bir çoğunluğu hemoglobin düşüklüğünden kaynaklanmaktadır. Hemoglobin testi sonuçları normal değerin altında çıkan bireylerde ilk olarak yapılması gereken şey hemoglobin düşüklüğüne neden olan faktörün kesin ve doğru bir şekilde belirlenmesi olmalıdır. Eğer patolojik bir durum söz konusu ise hastalığa yönelik bir tedavi planı doktor tarafından belirlenecektir. Eğer ortada patolojik bir durum bulunmuyorsa kan yapıcı nitelikte besinlerin tüketilmesi tavsiye edilecektir. Özellikle de demir içeriği yüksek besinleri tüketmek, hemoglobin seviyesini normal değerlere taşıyacaktır. Yeşil yapraklı sebzeler, nar suyu, kereviz, ıspanak ve kırmızı meyveler; demir emilimini hızlandırırken hemoglobin üretimini de arttırmaktadır. Tüm bunlara ek olarak uzman hekim gerekli gördüğü hallerde hastaya demir ilacı verebilir.

Hemoglobin Yüksekliğinde Ne Yapılması Gereklidir?

Hemoglobin yüksekliğinde tıpkı hemoglobin düşüklüğünde olduğu gibi patolojik bir durumun olup olmadığı saptanır ve eğer varsa buna göre bir tedavi uygulanır. Eğer böyle bir durum yoksa kan yapıcı besinlerden uzak durmanız tavsiye edilecektir. Diğer yandan bol miktarda su tüketerek ve hafif egzersizler yaparak, vücudu desteklemekte faydalı olacaktır. Tüm bunlara ek olarak, eğer herhangi bir engel söz konusu değilse kan bağışı yapmakta hemoglobin seviyesini düzenleyici bir etki yaratacaktır. Hemoglobin yüksek olma durumu genellikle dönemsel olmakla birlikte çoğu zaman birey tarafından fark edilmemektedir. Fakat hemoglobin değerinin uzun süre yüksek kalması da hemoglobin düşüklüğü kadar ciddi bir problem olup, tedavi gerektiren bir durumdur.

Hemoglobin Testi Ön Hazırlıkları Nelerdir?

Hemoglobin testi öncesinde yapmanız gereken herhangi özel bir hazırlık yoktur. Hiçbir hazırlık yapmaya gerek duymadan hemoglobin testi için kan örneği vermek üzere hastaneye gidebilirsiniz. Fakat hemoglobin testi zaman zaman tam kan sayımı testinin bir parçası olarak istenebiliyor. Bu durumlarda aç ya da tok gitme gibi şartlar aranabilmektedir. Öte yandan kadınlarda menstruasyon döneminde yapılan kan testi doğru sonuçlar vermeyebilir. Bu nedenle bu durumda olan bireylerin, durumunu doktora bildirmesi gereklidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Hemoglobin testi ne zaman yapılmalıdır?

Hemoglobin testi genel sağlık durumunun belirlenmesi için yapılan tetkiklerde önemli bir fikir edinilmesini sağlayacak bir test olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle doktorunuzun gerekli tetkikleri yapmasının ardından talep etmesi üzerine hemoglobin testi yaptırılabilir. Öte yandan anemi başta olmak üzere çeşitli kan hastalıklarının taranmasında, seyrinin izlenmesinde ve tedavi takibinde de kullanılmakta olan bir testtir.

Hemoglobin testi ne kadar sürede çıkmaktadır?

Hemoglobin testi genellikle tam kan sayımının içerisinde talep edilen bir testtir. Bu nedenle çoğunlukla yalnızca hemoglobin değil kandaki diğer maddelerde araştırılır. Hemoglobin testi sonuçları çok kısa süre içerisinde alınabilmektedir. Hemoglobin testi sonuçları genellikle 1 – 2 saat içerisinde çıkmaktadır. Daha erken çıkması da mümkündür.

Gebelikte hemoglobin değeri değişir mi?

Bildiğiniz üzere gebelik döneminde bebek, anneden beslenir. Bu durumda annenin kan dolaşımında bazı eksiklikleri ortaya çıkartır. Demir eksikliği de en sık görülenlerden bir tanesi olarak öne çıkmakta. Bu nedenle gebe kadınlarda hemoglobin değerinin bir miktar düştüğünü söylemek mümkündür. Gebelik döneminde alt sınır 12 gr / dL olarak kabul edilmekte olup altında bir değer görüldüğü halde uygun tedaviler uygulanacaktır.

Yazar: Ali Taş

Ali Taş