Gebe – Emzikli Beslenmesi

Hamilelik ve emzirme döneminde doğru beslenme sadece anneler için değil, bebeklerinin sağlığı için de çok önemlidir. Yetersiz beslenemeyen kadınlar, kendilerini ve büyüyen bebeklerini daha büyük bir hastalık ve ölüm riskine sokar.

Yetersiz beslenme, hamile olan veya hamile kalabilecek kadınlar için büyük bir endişe kaynağıdır. Hamilelik sırasında yetersiz enerji alımı, düşük bebek kilosuna neden olabilir. Düşük doğum kilosu, az gelişmiş ülkelerde 20 milyon çocuğu etkiler ve yaşamın ilk haftasındaki ölümlerin çoğunu oluşturur. İlk haftadan sonra hayatta kalanlar, bilişsel bozukluklar, kısa boy ve daha yüksek hastalık riski gibi geri dönüşü olmayan sonuçlardan etkilenebilir.

Yetersiz beslenmenin diğer fetal veya bebek sağlığı sonuçları, doğum kusurlarını ve beyin hasarını içerir. Maternal yetersiz beslenmenin sonuçları arasında enfeksiyon, anemi ve halsizlik riskinde artış sayılabilir. Hamilelik için basit sağlık eğitimi ile desteklenen aylık kilo takibi, olumlu anne ve bebek sağlığı sonuçları elde etmek için çok etkili olabilir.

Hamile ve emziren kadınların yeterli kalori, protein ve mikro besin alımını teşvik etmek için öğün aralarında bir veya iki ara öğün ile günde üç öğün tüketmeleri tavsiye edilir. Günlük olarak yeterli miktarda gıdanın yanı sıra çeşitli gıdaların tüketilmesi, anne ve bebeğin büyüme ve gelişme için gereken doğru beslenmeyi sağlamalarına yardımcı olur. Doktorlar, anne ve bebek sağlığını geliştirmek için hamilelik sırasında diyete dahil edilmesi gereken besleyici yoğun gıdaları anne adaylarına gösterebilir.

Gebe ve emziren annelerin beslenmesi için bilgilendirme sırasında demir, kalsiyum, A vitamini, folik asit ve protein gibi temel besin maddelerini alma yöntemleri vurgulanmalıdır. Aşağıda, gebe ve emziren annelerin her gün beslenmesine dahil edilmesi gereken en temel besinler yer almaktadır;

Beslenme Programında Mutlaka Olması Gerekenler

Demir

Demir, hemoglobin sentezi, zihinsel işlev ve hastalıklara karşı bağışıklık oluşturmak için gereklidir. Demir eksikliği, erken doğum, düşük doğum kilosu ve doğum sonrası depresyon riskini artıran anemiye yol açar. Çocuklarda demir eksikliği, enfeksiyona yatkınlığı artırır ve öğrenme yeteneğini bozar.

Yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller/fasulye, kuru meyveler, kuruyemişler/tohumlar, yumurta sarısı demir açısından zengindir. Bu yiyecekleri her gün öğünlerinize ekleyin. C vitamini, demir emilimini artırmaya yardımcı olur. Bu nedenle portakal, limon gibi meyveleri öğünlerinize dahil edin. Demir emilimini engellediği için yemekten önce, yemek sırasında veya yemekten hemen sonra çay/kahve içmekten kaçının.

Folat/Folik Asit

Folat, fetüste nöral tüp kusurlarını, beyin ve omurilikte doğuştan gelen anormallikleri önlemeye yardımcı olan bir B vitaminidir. Folik asit takviyesinin erken doğum riskini azalttığı ve doğum kilosunu artırdığı gösterilmiştir. Hemoglobin sentezi için de gereklidir.

Folattan zengin besinler yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, fasulye, turunçgiller ve kuruyemişlerdir.

Kalsiyum

Hem sizin hem de bebeğinizin özellikle gebelik sırasında güçlü kemikler ve dişler için kalsiyuma ihtiyacı vardır. İyi kalsiyum kaynakları süt, lor / ayran, düşük civalı balık ve deniz ürünleri, yeşil yapraklı sebzelerdir.

D vitamini

D vitamini ayrıca bebeğinizin kemiklerini ve dişlerini oluşturmaya yardımcı olur. Çok az D vitamini raşitizme (kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması) neden olabilir. Somon, yumurta ve mantar D vitamini alabileceğiniz besinlerden bazılarıdır.

Protein

Protein, beyin de dahil olmak üzere bebeğinizin doku ve organlarının büyümesi için çok önemlidir. Özellikle gebelik döneminde protein alımı meme ve rahim dokusunun büyümesine yardımcı olarak bebeğin daha iyi beslenmesini de sağlar. Yağsız et, kümes hayvanları, balık, yumurta, fındık, soya fasulyesi, baklagiller, bezelye, süt ve süt ürünleri iyi protein kaynaklarıdır.

Dönemlere Göre Beslenme

İlk Trimesterde Beslenme

Dünya Sağlık Örgütü hamile kadınların hamileliğin ilk üç ayında ek olarak 90 kalori ve 1 gram protein tüketmesini önermektedir. Bazı ek besin gereksinimleri, özellikle demir, folik asit ve A vitamini, hamilelik sırasında tek başına besin kaynakları yoluyla elde edilmesi zordur. Bu nedenle, tüm hamilelik boyunca takviyeler veya güçlendirilmiş gıdalar teşvik edilmelidir. Yeterli mikro besin tüketimi, kaçınılmaz olarak ölüme yol açabilecek maternal ve fetal komplikasyon riskini azaltır.

İkinci Trimesterde Beslenme

İkinci üç aylık dönemde, fazladan 290 kalori ve 10 gram protein gereklidir. Ekstra kaloriler, meyveler, sebzeler, fasulye ve tahıllar dahil olmak üzere besleyici yoğun gıdalardan gelmelidir. Ekstra protein et, deniz ürünleri, fasulye ve yumurtadan gelmelidir. Bu süre zarfında yetersiz kilo alımı, bebeğin düşük doğum kilosu ile doğmasına yol açabilir.

Üçüncü Trimesterde Beslenme

Üçüncü trimesterde, diyete ekstra 470 kalori ve 31 gram protein eklenmelidir. İlave şeker ve yağ içeren işlenmiş gıdalar minimumda tutulmalı, ekstra kalori ve protein için meyve, sebze, tahıl ve proteinden zengin besinler tüketilmelidir.

Emzirirken Beslenme

Emzirirken beslenme, hamilelikte beslenme kadar önemlidir. Emziren bir annenin hem kendisinin hem de bebeğinin beslenmesini desteklemek için yemeye devam etmesi gerekir. Besin açısından yoğun gıdalara odaklanan çeşitli bir beslenme rutini, annenin besleyici anne sütü yapmasına yardımcı olur. Sadece emziren (sadece çocuğunu anne sütüyle besleyen) bir anne günde yaklaşık 670 ekstra kalori ve 19 ekstra gram protein almalıdır. Dünya Sağlık Örgütü bir çocuğun yaşamının ilk altı ayı boyunca yalnızca anne sütü ile beslenmesini önerir. Emzirme döneminde sıvı ihtiyacı arttığı için yeni anneler bol bol su tüketmelidir. Bir bebeğin beslenmesi daha fazla tamamlayıcı gıda ve daha az anne sütü içerdiğinde, bebeğin annesinin enerji ihtiyacı da azalacaktır.

Hamilelik veya Emzirme Sırasında Beslenme Takviyesi Kullanımı

Hamilelik gibi dönemlerde besin ihtiyaçları artar. Bu nedenle, yaşam döngüsünün bu önemli döneminde doktorunuz tarafından beslenme takviyeleri önerilebilir. Bu noktada bireysel ihtiyaçlar farklılık gösterecektir ve her hasta için değerlendirilmelidir.

DSÖ, tüm hamile kadınlar için günde 60 miligram demir takviyesi önermektedir. Bununla birlikte, araştırmacılar, ek mikro besinlerin, düşük doğum kilosuna sahip bir bebek sahibi olma riskini azaltabileceğini bulmuşlardır.

Hamilelikle birlikte, emzirme, yalnızca beslenme karşılanamayan artan besin ihtiyaçları ile karakterize bir zamandır. Emzirme döneminde takviye kullanımına ilişkin çok az kanıt vardır ve tutarlı öneriler mevcut değildir. Az miktarda süt veya diğer kalsiyum açısından zengin gıdaları tüketen annelerin kalsiyum takviyesi almaları önerilebilir.

Gebe ve Emziren Anneler İçin Beslenme İpuçları

Kabızlığı önlemek için tam tahıllı besinler, bakliyatlar ve sebzeler gibi lif bakımından zengin gıdaları seçin.
Her gün 8-10 bardak su dahil olmak üzere ayran, limon suyu, hindistancevizi suyu gibi bol sıvı tüketin.
Fazla çay/kahveden kaçının. Fetal büyüme üzerinde olumsuz etkileri olabilir ve anne sütündeki kafein bebeğinizi ajite edebilir veya bebeğin uykusunu etkileyebilir.
Besin değeri içermeyen abur cuburlardan kaçının ve beslenmenize sadece şeker, yağ ve tuz ekleyin.
Doktorunuzun önerdiği vitamin B-12, Omega-3, D vitamini, Demir ve folik asit takviyelerini alın.
Sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni benimsemenin yanı sıra şunlara da özen gösterin;
Egzersiz yapın ve aktif kalın: Bu, sağlığınızı yönetmenize ve stres atmanıza yardımcı olacaktır. Yüzmeye veya yürüyüşe çıkın ancak yorucu sporlardan kaçının. Yavaş başlayın ve hamilelikten önce hiç egzersiz yapmadıysanız aşırıya kaçmayın.
Periyodik sağlık kontrollerine gidin.
Doktor tavsiyesi olmadan herhangi bir ilaç almayın.
Sigara ve alkolden kaçının.

Yazar: Filiz Ciğerim