Bronşit

Akut bronşit genellikle geceleri veya egzersizle daha kötü olan öksürük ile ilişkilidir. Hastaların yarısında 2 haftadan ve hastaların dörtte birinde 4 haftadan fazla süren bu hastalık bronkospazm ve/veya aşırı mukus üretimi ile ilişkili olabilir.

Tanı esas olarak kliniktir. Şüpheleniliyorsa, pnömoni, astım veya postnazal akıntı gibi diğer akut öksürük nedenleri ekarte edilmelidir. Akut bronşit vakalarının %90’ından fazlasının bakteriyel olmayan bir nedeni vardır.

Kimler akut bronşit alabilir?

Akut bronşit, her yıl milyonlarca vakanın meydana geldiği, alt solunum yollarının çok yaygın bir hastalığıdır. Bu hastalık herhangi bir yaş grubunu etkileyebilirse de bebekler, küçük çocuklar ve yaşlıların bu rahatsızlığa daha yatkın olduğunu söylemek mümkündür.

Akut bronşite ne sebep olur?

Akut bronşit vakalarının çoğundan (%85 ile %90 arasında) sorumlu enfeksiyöz ajanlar solunum yolu virüsleridir. En yaygın olanları:

Soğuk algınlığı virüsleri: rinovirüs ve koronavirüs.
Alt solunum yolu virüsleri: influenza virüsü, parainfluenza (çocuklarda daha sık görülür) ve adenovirüs.

Bu virüsler, enfekte kişiler öksürdüğünde hava yoluyla ve ayrıca örneğin hasta bir kişinin solunum sıvılarıyla temas ettikten sonra kirli eller ağza, buruna veya gözlere dokunursa fiziksel temas yoluyla yayılır.

Çocuklarda Bronşit

Çocuklarda akut bronşite, aynı zamanda pnömoni ile bağlantılı olan Mycoplbronchitis akut pneumoniae ve Chlamidia pneumoniae bakterileri de neden olabilir. Bordetella pertussis bakterisi, akut bronşite neden olabilen başka bir enfeksiyöz ajandır.

Bronşit Semptomları

Akut bronşit, bu durumu soğuk algınlığı ve diğer üst solunum yolu hastalıklarından ayırt etmek için alt solunum yollarının kendi kendini sınırlayan bir enfeksiyonu olarak tanımlanır. “Bronşit” terimi, spesifik olarak bronşiyal hava yollarının iltihaplanmasına neden olan enfeksiyonlara atıfta bulunurken, pnömoni, akciğer parankiminde bir enfeksiyonu kapsayarak, etkilenen segment veya lobun konsolidasyonuna yol açar.

Öksürük ana semptomdur ve genellikle 5 günden fazla ve 3 haftadan kısa sürer. Hastaların yüksek bir yüzdesi bronş hiperreaktivitesi gösterir, fizik muayenede pulmoner oskültasyon yaparken hırıltı olabilir.
Semptomlar, genellikle 5 ve daha fazla gün süren üst solunum yolu enfeksiyonu semptomlarının eşlik ettiği veya öncesinde, verimsiz veya hafif derecede üretken öksürüğü içerir. Subjektif dispne, hipoksi değil, solunumla ortaya çıkan göğüs veya baskıcı ağrının bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Ateş, yüksek veya uzun süreli ateş olağandışı olmasına ve grip veya zatürreyi düşündürmesine rağmen mevcut olabilir.

Hasta iyileştiğinde öksürük geçen son semptomdur ve genellikle 2-3 hafta veya daha uzun sürer.

Bronşit Teşhisi

Ateş,
Taşikardi
Öksürük, bronşiti düşündürür.

Fizik muayenede tipik yaşamsal belirtilerde (sıcaklık, kan basıncı, nabız, oksijen satürasyonu) değişiklik olmaması durumunda, pnömoni olasılığı en aza indirilir ve akciğer röntgeni rutin olarak gerekli değildir.

Karakteristik semptom ve bulguların yokluğunda pnömoni varlığının mümkün olduğu yaşlı hastalar düşünülür bu nedenle, bu durumlarda pnömoniyi ekarte etmek için bir göğüs röntgeni çekmek gerekir.

Aşağıdakileri gözlemlersek göğüs röntgeni de önerilir:

Dakikada 100 atıştan fazla kalp atış hızı
Dakikada 24 nefesten fazla solunum hızı
38 °C’den yüksek sıcaklık ve göğüs röntgeninde olası yoğuşma ile fizik muayeneye ilişkin uyumlu veriler (çatlaklar, hipofonez).

Öksürük vakaların %75’inde 2 hafta içinde düzelir. İnatçı öksürüğü olan hastaların göğüs röntgeni çekilmelidir. Postnazal akıntı ve gastroözofageal reflü hastalığı dahil enfeksiyöz olmayan nedenleri arama kararı genellikle klinik tablo temelinde verilebilir. Öksürük astımından ayırt etmek için solunum fonksiyon testleri gerekebilir.

Balgam Testi Nedir? Balgam Testi Nasıl Yapılır?

Bir balgam örneği gereklidir. Numune bir laboratuvara gönderilir. Orada özel bir tabağa (kültür) yerleştirilir. Daha sonra bakteri veya diğer hastalığa neden olan mikropların üremesi olup olmadığını görmek için iki ila üç gün veya daha uzun süre izlenir.

Test hazırlığı: Testten önceki gece bol su ve diğer sıvıları içmek balgam çıkarmayı kolaylaştırabilir.
Test Sonuçları: Bu test, akciğerlerde veya solunum yollarında (bronşlar) enfeksiyona neden olan bakteri veya diğer mikrop türlerini belirlemeye yardımcı olur.

Anormal Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Balgam örneği anormal ise, sonuçlara “pozitif” denir. Bakteri, mantar veya virüsün belirlenmesi, aşağıdakilerin nedenini teşhis etmeye yardımcı olabilir:

Bronşit (havayı akciğerlere taşıyan ana geçitlerde şişme ve iltihaplanma)
Akciğer apsesi (akciğerlerde irin birikmesi)
Akciğer iltihaplanması
Tüberküloz
Kronik obstrüktif akciğer hastalığının (KOAH) veya kistik fibrozun alevlenmesi
Sarkoidoz

Bronşit Tedavisi

Tedavi, enfeksiyon iyileşene ve bronş tüplerinde yapılan hasar onarılana kadar semptomları azaltmayı amaçlar. Çoğu hastada antibiyotik önerilmez. Komplikasyonlar nadirdir. Ana komplikasyon, birkaç ay boyunca devam eden bir öksürüğe neden olabilen bronşit sonrası bir sendromdur. Tedavi süreci şu şekilde işler:

Semptomların giderilmesi (örneğin, asetaminofen, hidrasyon, belki öksürük kesiciler)
Hışıltı için inhale beta-adrenerjik agonistler
Sağlıklı hastalarda akut bronşit, aşırı antibiyotik kullanımının ana nedenlerinden biridir. Hemen hemen tüm hastaların parasetamol ve hidrasyon gibi sadece semptomatik tedaviye ihtiyacı vardır. Antitussifler, mukolitikler ve bronkodilatörler gibi diğer semptomatik tedavilerin rutin kullanımının etkinliğini destekleyen kanıtlar zayıftır.
Antitussifler sadece öksürük uykuyu etkiliyorsa düşünülür. Hışıltılı hastalar, birkaç gün süreyle inhale beta2-agonistlerin (örn. salbutamol) kullanımından fayda görebilir. Beta 2-agonistlerin daha geniş kullanımı önerilmez çünkü titreme ve sinirlilik gibi yan etkiler yaygındır.

Bronşit tedavisinde antibiyotik kullanımı

Akut bronşitte antibiyotik kullanımının mütevazı semptomatik yararları olsa da, akut bronşitin kendi kendini sınırlayan doğası ve yan etki riski ve antibiyotik direnci, antibiyotiklerin yaygın olarak kullanılmasını engellemektedir. Oral antibiyotikler, boğmaca olan hastalar veya bilinen bakteriyel enfeksiyon salgınları dışında tipik olarak kullanılmaz. Azitromisin 500 mg oral olarak bir kez, daha sonra 4 gün boyunca günde bir kez 250 mg veya 7 gün boyunca günde 2 kez 500 mg klaritromisin gibi bir makrolid verilir.

Antiviraller: Semptomlardan İnfluenzae A veya B virüsünün sorumlu olduğu akut bronşit vakalarında, semptomların süresini azaltan oseltamivir veya zanamivir ile tedavi başlatılabilir.
Beta 2 agonistleri: İnhale beta 2 -adrenerjik ajanların kullanımı, kronik hava akımı kısıtlılığı ve hışıltısı olan bir hasta alt grubunda faydalı olabilir. Akut bronşitte sistematik olarak kullanımı önerilmemektedir.
Antitussifler: Diğerlerinin yanı sıra kodein veya dekstrometorfan gibi antitussif ilaçların kullanımı, kronik bronşitli hastalarda öksürüğü gidermek için kısa süreli semptomatik tedavi olarak faydalıdır.
Mukolitikler: Akut bronşitte sistemik kullanım önerilmemektedir.

Akut bronşit bulaşıcı mıdır?

Evet, çoğu zaman akut bronşite, grip (grip) virüsü gibi bir virüs neden olur. Bununla birlikte, birçok farklı virüs (tümü oldukça bulaşıcı) akut bronşite neden olabilir.

Virüsler esas olarak hasta bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda ve onları soluduğunuzda oluşan damlacıklar yoluyla kişiden kişiye yayılır. Virüsler, virüs bulunan bir şeye dokunursanız ve ardından gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunursanız olur.

Bronşite neden olabilecek virüslere yakalanma riskini azaltmak için:

Ellerinizi sık sık yıkayın.
Sigara içmeyin ve dumanlı ortamlardan uzak durun.
İş yerinizde önlem alın.
En iyi müttefikiniz, nemlendirici.
Kendinizi soğuktan koruyun.
Grip aşısı olun.
Bol sıvı tüketin.
Öksürük şuruplarına dikkat edin.
Sağlık uzmanına danışın ve kendi kendine ilaç kullanmaktan kaçının. Sadece doktor size ne zaman antibiyotik vereceğini bilir

Yazar: Elif Köse Temelli

Elif Köse TEMELLİ