Çocuklarda Üst Solunum Yolu Hastalıkları

Çocuklarda üst solunum yolu hastalıkları; genellikle kış aylarında daha sık rastlanan hastalıklardır. Hava kirliliğinin artması, havaların soğuması ve kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirilmesi gibi nedenlere bağlı olarak; soğuk algınlığı gibi durumlarla gelişen üst solunum yolu hastalıkları çocuklarda daha sık görülür. Üst solunum yolu hastalıkları; genel olarak boğaz, burun, orta kulak ve sinüs enfeksiyonları olarak bilinmektedir.

Çocuklarda Görülen Üst Solunum Yolu Hastalıkları

Bağışıklık sisteminin düşmesi ile ortaya çıkan ve genellikle çocuklarda sıklıkla görülen üst solunum yolu hastalıklarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür.

Nezle (Rinit)

Çocuklarda nezle, en sık görülen üst solunum yolu hastalıklarından birisidir. Özellikle de burunu tıkaması ile bilinen bir hastalıktır. Okul çağında bulunan çocukların her sene 4 – 5 defa bu hastalığa yakalanması normal olarak kabul edilmektedir. Nezle ya da diğer ismiyle rinit, genellikle viral kaynaklıdır. Hapşırma ya da öksürükten dolayı dış ortamlara yayılan parçacıklarla bulaş gerçekleşir. Söz konusu damlacıklar hem kişilere doğrudan ulaşabilir hem de yüzeylere tutunarak dolaylı yoldan bulaş gösterebilir. Nezle hastalığında belirtiler, virüsün vücuda girmesinin ardından yaklaşık olarak 1 gün sonra ortaya çıkmaktadır. Nezle belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

Boğazda yanma hissi
Burun akıntısı
Burun tıkanıklığı
Kuru öksürük
Sık sık hapşırma
Ateş
Halsizlik
Baş ve boğaz ağrısı
Grip

Influenza virüs olarak tanımlanan virüslere bağlı olarak ortaya çıkması ile bilinen bir hastalıktır. Grip mikropları da tıpkı nezledeki gibi damlacık yoluyla bulaşır. Bu nedenle öksürük, hapşırık gibi anlarda dikkatli davranmakta fayda vardır. Grip belirtileri genel olarak virüsün çeşidine göre farklılık gösterir. Bu nedenle her gripte aynı belirtilerin görüldüğünü söylemek pek mümkün değildir. Grip belirtileri genelde kas ağrısı, eklem ağrıları, çocuklarda titreme, baş ağrısı ve yüksek ateş olarak öne çıkar. Vücut ısısının yaklaşık olarak üç gün boyunca 38.5 derece ve üstünde seyretmesi normal olarak kabul edilmektedir. Hatta bazı çocuklarda bu durumun 8 güne kadar uzadığını dahi söylemek mümkündür. Gribe bağlı olarak mide bulantısı, kusma ya da göğüste ağrı gibi semptomların da görüldüğü söylenebilir.

Orta Kulak İltihabı

Burundaki tıkanıklıklar ve üst solunum yolu rahatsızlıkları zamanla orta kulağı da etkileyebilir. Bu duruma bağlı olarak çocuklarda orta kulak iltihabı durumu gelişebilmektedir. Orta kulak iltihabı ağrı ve ateşe neden olup, hayat kalitesini ciddi anlamda düşüren bir rahatsızlıktır. Çocuklarda grip ve nezlenin ardından en sık görülen rahatsızlık olarak bilinir. 3 yaşına kadar olan çocukların en az üçte ikisi en az bir defa olmak üzere orta kulak enfeksiyonu yaşamaktadır. Çocukların 10 yaşını geçmeleriyle birlikte enfeksiyon riski zamanla azalmaya başlar. Orta kulak iltihabı özellikle de çocuklarda okula devam edememe gibi nedenlerden dolayı, çocukların yaşamını etkileyen bir hastalıktır. Genellikle grip ve nezle enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişmekte olan orta kulak iltihabı; geniz etinin normalden daha büyük olması, östaki borusunun kısa, geniş ya da düz olmasından kaynaklanmaktadır. Orta kulak iltihabı çoğunlukla başarılı bir şekilde tedavi ediliyor olsa da işitme kaybı durumları görülmesi de mümkündür. Bu nedenle orta kulak iltihabı geçiren çocuklarda dikkatli davranılması tavsiye edilir.

Sinüzit

Alın kemiği, üst çene kemiği ve burun çevresindeki kemiklerin içerisinde yer almakta olan hava boşluklarının çeşitli sebeplere bağlı olarak iltihaba dönüşmesi, sinüzit olarak adlandırılmaktadır. Üç yaşına kadar olan çocukların ortalama olarak %15’i sinüzit geçirmektedir. Üst solunum yolları ile ilgili hastalıklar yaşayan çocuklarda direncin düşmesi ile birlikte enfeksiyonlar, ağız içerisindeki havalanmayı sağlamakta olan kanalları tıkar. Ek olarak bademciklerin şişmesi, burun akıntısı, faranjit ya da burun tıkanıklığı gibi durumlarda sinüslerin havalanmasına engel olmaktadır. Bu da söz konusu alanlarda enfeksiyon gelişimi için son derece uygun bir ortam yaratıyor ve sinüslerde iltihaplanma görülüyor. Sinüzit belirtilerine bakacak olursak; iltihap görülen sinüzitin yerine göre farklılık olduğunu söyleyebiliriz. Fakat en çok bilinen sinüzit belirtisi burun çevresinde, göz altlarında ya da göz çevresinde ağrılar görülmesidir. Baş ağrısı, öksürük, burun tıkanıklığı, ateş ve geniz akıntısı da sıkça görülür.

Faranjit

Faranjit, kış aylarında çocuklarda en çok gördüğümüz enfeksiyonlardan birisi olarak dikkat çekiyor. Genellikle viral kaynaklı olmakla birlikte bakteri kaynaklı da olabilmektedir. Çocukların vücut dirençleri gereken tepkiyi gösteremeyip, soğuk algınlığının üstesinden gelemediği durumlarda faranjit oluşumu görülebilir. Faranjit belirtileri kuru öksürük, boğaz ağrısı, ateş ve boğazda yanma hissiyatı (özellikle de yutkunurken) şeklinde görülür. Eğer şikayetler 3 gün geçmesine rağmen devam ediyorsa doktora başvurulması tavsiye edilir.

Larenjit

Halk arasında kuşpalazı hastalığı olarak bilinir. Boğazın üst kısmında yer alan, larenks adı verilen organda iltihaplanma görülmesi sonucunda oluşur. Aniden görülen çatallı ve boğuk öksürük ve sesin kalınlaşması en çok görülen belirtilerdir.

Bronşit

Bronşit, hastalıkların ana bronşlarda tutunmasıyla ortaya çıkar. Bu sebeple basit bir grip dahi bronşite çevirebilir. Koyu balgam, öksürük nöbetleri ve solunumda güçlük çekmek bronşit rahatsızlığının en sık karşılaşılan belirtileri arasında yer almaktadır.

Eğer çocuğunuzun sıralanan üst solunum yolları hastalıklarından birini geçirdiğinden şüphe ediyorsanız, çocuğunuzu Üsküdar Özel Aktif International Üsküdar Hastanesi hekimlerine muayene ettirebilir ve gerekli tedavinin uygulanmasını sağlayabilirsiniz.

Çocuklarda Üst Solunum Yolu Hastalıklarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Üst solunum yolu rahatsızlığı yaşayan çocuklarda bazı şeylere dikkat edilerek hastalık sürecini hafifletmek, tedaviyi desteklemek mümkündür. Ayrıca hastalığa yakalanılmaması açısından da yapılabilecek bir takım şeyler mevcuttur. Üst solunum yolu hastalıklardan dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir;

Bitki çayı, taze sıkılmış meyve suyu ve sıvı tüketimi arttırılmalıdır.
Rahatsızlık geçiren çocuklara gün içerisinde ılık duş aldırarak, şikayetlerin hafiflemesini sağlayabilirsiniz.
Çocuklarda en sık görülen belirtilerden birisi de iştahsızlıktır. Bu durumlarda çocuğun yemek yemesi için zorlanmaması tavsiye edilir.
Çocuğun bulunduğu ortam mümkün olduğunca havalandırılmalı. Ortamın serin tutulmasında da fayda vardır. Ayrıca çocuğa açık havada yürüyüş yaptırmakta hem hastalığı hafifletecek hem de sürecin daha hızlı bir şekilde tamamlanmasını sağlayacaktır.
Hastalık geçiren çocukların okula gönderilmemesi tavsiye edilir.
Çocuklara temel hijyen kuralları öğretilmelidir.
Özellikle de kış aylarında bağışıklık sistemini güçlendirici gıdalar tüketilmesini sağlayarak, çocuklarınızı hastalıklar karşısında daha dirençli hale getirebilirsiniz.
Genel olarak şikayetler 3 gün boyunca geçmemiş, artarak devam ediyorsa doktora başvurmakta fayda vardır.
Çocukların bulunduğu ortamda sigara içilmemeli. Sigara dumanı, çocukların solunum yollarını tahriş edecek ve hastalık bulgularını daha şiddetli bir hale getirecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

Çocuklarda üst solunum yolu hastalıkları nasıl tedavi edilir?

Üst solunum yolu rahatsızlıkları, hastalığa neden olan faktörlere göre farklı yöntemlerle tedavi edilmekle birlikte ortak tedavi yöntemleri de mevcuttur. Genel olarak antiviral ve antibiyotik ilaçlar, üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde temel yöntemler olarak bilinmektedir. Doktor, hastalığın net tanısını koyduktan sonra en uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.

Soğukta kalmak üst solunum yolu hastalıklarına neden olur mu?

Aslına bakarsak soğuk havalar, doğrudan üst solunum yolu hastalıklarına neden olmaz. Fakat soğuk hava ile birlikte zayıflayan bağışıklık sistemi, bakteri ve virüslere karşı daha etkisiz hale gelir. Bu da dolaylı yoldan soğuk havalarda hastalığa yakalanma ihtimalini arttırır. Ayrıca kapalı ve kalabalık ortamlarda bulunmak, hastalık açısından çok daha risklidir.

Üst solunum yolu hastalıkları çocuklarda daha mı riskli?

5 yaşın altındaki çocuklar; üst solunun yolu hastalıkları risk grubu içerisinde yer almaktadır. Çocuklarda bağışıklık sisteminin daha az gelişmiş olması nedeniyle hastalıklar daha şiddetli seyredebilir.

Yazar: Onur Balcı

Onur BALCI