Tahmini okuma süresi: 7 dakika 56 saniye

Epilepsi Hastalığı

Epilepsi (Sara) Nedir?

Epilepsi, nöbetlere neden olan sinir sisteminin bir durumudur. Ancak nöbet geçirmek, kişinin epilepsisi olduğu anlamına gelmez. Birçok insan hayatı boyunca yalnızca bir kriz geçirir ve asla başka bir krizi olmaz. Ancak bir kişi açık bir neden olmadan nöbet geçirmeye devam ederse, epilepsi olduğu kabul edilir.

Birçok insan çocukluk veya ergenlik döneminde epilepsi geliştirir. Bazı insanlar yaşlandıkça epilepsi geliştirir. Epilepsili bazı kişilerde (özellikle çocuklarda), zamanla nöbetler daha az sıklıkta ortaya çıkabilir veya tamamen geçebilir.

Epilepsi (Sara) Nöbetleri

Farklı tipte nöbetler vardır, ancak hepsi beyinde olağandışı elektriksel aktivite olduğu için meydana gelir. Beyin, sinirler aracılığıyla vücudun geri kalanına giden elektrik sinyallerini sürekli olarak gönderir. Bu sinyaller, günlük aktiviteleri yapabilmeniz için kaslarınıza hareket etmesini söyler.

Beyindeki elektrik sinyalleri yanlışlıkla aktive edildiğinde nöbetler meydana gelebilir. Bu beklenmedik elektrik boşalmaları beyindeki normal elektriksel aktiviteyi bozar ve sinir hücreleri arasında geçici bir iletişim sorununa neden olur.

Epilepsi (Sara) Nöbet Belirtileri

Bir kişinin epileptik nöbet geçirip geçirmediğini söylemek zor olabilir. Bazen bir kişinin tüm vücudu sallanır. Diğer durumlarda, kişi birkaç saniye boş boş bakabilir.

Nöbet geçiren bir kişi aşağıdaki semptomlara sahip olabilir:

• Bilincini kaybetmek,
• Neler olup bittiğinden habersiz görünmek,
• İstemsiz hareketler yapmak (vücudun bir veya daha fazla bölümünü sallamak veya hareket ettirmek gibi kişinin kontrol edemediği hareketler),
• Olağandışı duygulara veya duyumlara sahip olmak (açıklanamayan bir korku gibi).

Epilepsi (Sara) Nöbeti ne kadar sürer?

Nöbetler korkutucu olabilir, ancak ağrılı değildir ve yalnızca birkaç saniye veya dakika sürer. Bir nöbetten sonra kişi birkaç dakika, hatta bir saat veya daha uzun süre yorgun, zayıf veya kafası karışmış hissedebilir. Nöbetten önce yaptıklarına devam etmeye çalışabilirler, bu kişiden kişiye değişir.

Çocuklarda Epilepsi (Sara)

Çocuğunuza epilepsi teşhisi konulursa, çocuğunuzun sahip olduğu nöbet ve epilepsi tipini sınıflandırmak için doktorunuzla çalışmaya devam etmeniz önemlidir. Bu, tedavi seçeneklerini yönlendirmeye yardımcı olacaktır.

Nöbetler genellikle doktorun ofisinde meydana gelmediğinden, olağandışı davranışları izlediğinizden ve not aldığınzıdan emin olun ve bunu çocuğunuzun doktoruna bildirin. Böyle durumları incelemek için çekeceğiniz videolar doktorunuza çok yardımcı olabilir!

Epilepsi (Sara) Nöbet Türleri

Bir kişinin epilepsi tipi, sahip oldukları nöbet tipine bağlıdır. Bu nöbetler şu şekilde olabilir:

• Genelleştirilmiş: Beynin her iki tarafını aynı anda etkileyen
• İkincil genelleştirilmiş: Beynin diğer tarafına yayılabilmesine rağmen sadece bir tarafı etkileyen odak.

Genelleştirilmiş nöbetlerde, beyinde aynı anda elektriksel anormallikler meydana gelir. Bunlar, absans nöbetleri, tonik-klonik nöbetler ve miyoklonik epilepsiler gibi çeşitli nöbet türlerini içerir.

• Odak (veya kısmi) nöbetler beynin bir bölümünde başlar. Elektriksel anormallikler daha sonra beynin diğer bölgelerine yayılır veya nöbet geçene kadar bir bölgede kalır.
• Kısmi nöbetler basit (bir kişi bilincini kaybetmediğinde) veya karmaşık (bir kişi bilincini kaybettiğinde) olabilir. Bir veya daha fazla parmakta, bir el veya kolda, bir bacakta veya bir ayakta nöbetler olabilir.

Bazı yüz kaslarında nöbetler olabilir. Nöbet sırasında kişi sözlerini kontrol edemeyebilir, belirsiz veya anormal bir şekilde konuşabilir. Kişinin görüşü geçici olarak etkilenebilir. Ve kişi vücudun bir tarafında karıncalanma hissedebilir. Her şey anormal elektriksel aktivitenin beyinde nerede meydana geldiğine bağlıdır.

Epilepsinin nedenleri nelerdir?

Çoğu zaman, birinin epilepsi hastası olmasının açık ve bariz bir nedeni yoktur. Ancak bazı faktörler, bir kişinin onu geliştirme olasılığını artırabilir; Örneğin:

• Beyinde bir yaralanma veya tümör,
• Doğumdan önce beyin gelişimindeki sorunlar,
• Beyindeki anormal kan damarları,
• Beyindeki kanamalar,
• Menenjit, ensefalit veya beyni etkileyen başka bir enfeksiyon.

Epilepsi bulaşıcı mıdır?

Epilepsi bulaşıcı değildir, bu yüzden ona sahip olan birinden kapamazsınız. Ailelerde bulaşabilir, ancak bir kişinin annesinde, babasında veya kardeşinde epilepsi olması, o kişinin de epilepsiye sahip olacağı anlamına gelmez.

Epilepsi nöbetlerini neler tetikler?

Epilepsili kişilerde bazen nöbetleri tetikleyebilecek birkaç şey vardır. Bunlar aşağıdakileri içerir:

• Aralıklı (veya yanıp sönen) veya güçlü ışıklar,
• Uyku eksikliği,
• Stres,
• Aşırı uyarılma (bilgisayar ekranına bakmak veya çok uzun süre video oyunları oynamak gibi),
• Ateş,
• Bazı ilaçlar,
• Hiperventilasyon (çok hızlı veya çok derin nefes alma).

Epilepsi nasıl teşhis edilir?

Nörologlar, sinir sistemindeki sorunları tespit eden ve tedavi eden doktorlardır. Nöbet geçirdiğinizi düşünüyorsanız, doktorunuza söyleyiniz. Büyük olasılıkla, epilepsi veya başka bir durumunuz olup olmadığını değerlendirecek bir nöroloğa yönlendirileceksiniz.

Nörolog sizi muayene edecek ve örneğin mevcut semptomlarınız, geçmiş hastalıklarınız ve ailenizin sağlığı hakkında sorular soracaktır. Doktorunuza tıbbi geçmişinizi, nöbet(ler)i elinizden geldiğince açıklayın. Bir kişinin ne tür bir nöbet geçirdiğini bilmek, tedaviye karar vermede doktora yardımcı olur.

Nörolog, beynin elektriksel aktivitesini ölçmek için EEG gibi testler isteyebilir. Ayrıca bir CT taraması veya beynin MRI’sını da gösterebilir. Bu testlerin tümü ağrısızdır.

Epilepsi nasıl tedavi edilir?

Doktorlar genellikle nöbetleri ilaçla tedavi eder. İlaçlar nöbetleri kontrol altına alamazsa, doktorlar bazen ketojenik diyet gibi özel bir diyet önermektedir. Bu katı, yüksek yağlı, düşük karbonhidratlı diyet, nöbetlerin daha az yaşanmasına neden olabilir.

Kontrol edilmesi zor nöbetler için doktorlar bir cihaz yerleştirerek vagus siniri uyarımı önerebilir. Bu sinir boynun her iki yanına uzanır ve beyne ulaşır. Vagus sinir stimülasyonu, bu uyarıları beyne ileten sinire elektriksel uyarılar gönderir. Bu, nöbetleri önlemeye veya sürelerini kısaltmaya yardımcı olur.

Bazen doktorlar, başka hiçbir tedavi nöbetleri kontrol edemediğinde ameliyata başvurabilir.

Epilepsi (Sara) nöbeti geçiren birine ne yapmalıyım?

Nöbet geçiren birine yardım etmek için şunları yapabilirsiniz:

• Kişinin mümkünse düz ve rahat bir yüzeye yan yatmasına yardım edin, ancak zorlamayın.
• Gözlüğünü veya sırt çantasını çıkarın ve boynundaki dar giysileri gevşetin.
• Kişiyi tutmaya veya hareketsiz hale getirmeye çalışmayın.
• Herhangi bir nesneyi, özellikle keskin veya sert nesneleri kişiden uzaklaştırın.
• Kişiyle kalın veya bir arkadaşınızın veya güvendiğiniz birinin o kişiyle kalmasını sağlayın.
• Kişinin iyi nefes aldığından emin olun.
• Bir nöbetin ortasında kişinin ağzına hiçbir şey koymayın. Dilinin yutulma tehlikesi yoktur ve ağzını açık tutmaya zorlamak yaralanmaya neden olabilir.
• Nöbet bittikten sonra kişiyle sakin bir şekilde ve güvenli bir yere götürerek konuşun. Mümkünse, nöbet öncesi, sırası ve sonrasında neler olduğunu ona anlatın.

Genel olarak, epilepsili bir kişi nöbet geçiriyorsa 112’yi aramak gerekli değildir. Ancak kişi nöbet sırasında yaralanmışsa, nefes almakta zorlanıyorsa, ağız çevresi maviye dönüyorsa, şeker hastalığı gibi başka sağlık sorunları varsa, çok uzun süren (5 dakikadan fazla) nöbeti varsa veya arka arkaya birkaç nöbet geçirdiyse sağlık eiplerini çağırmak gerekecektir.

Epilepsi (Sara) hakkında notlar

• Epilepsili kişiler normal bir yaşam sürdürebilirler.
• Epilepsi hastasıysanız, her zamanki aktivitelerinizi yapmaya devam edebilir, bir erkek veya kız arkadaşınız olabilir ve bir iş sahibi olabilirsiniz.
• Doktorunuz size hangi durumlarda kendinize daha fazla dikkat etmeniz gerektiğini söyleyecektir. Örneğin, yüzmeyi seviyor olabilirsiniz ama risk almamak için başkalarıyla birlikte yüzmelisiniz.
• Epilepsi tedavisi görüyorsanız, araba kullanabilirsiniz.

• Yakınınızdaki insanlara -arkadaşlar, akrabalar, öğretmenler, koçlar- epilepsi hastası olduğunuzu ve onların yanındayken nöbet geçirirseniz ne yapmaları gerektiğini söyleyin.

Yazar: Şenay Turan

Şenay Turan